Hobbit, czyli tam i z powrotem (ang. The Hobbit or There and Back Again) − powieść autorstwa J. R. R. Tolkiena, wydana w 1937 roku.

Opowiada o wyprawie podjętej przez kompanię Thorina: hobbita Bilba Bagginsa, trzynastu krasnoludów (Thorin, Oin, Glóin, Balin, Dwalin, Fíli, Kíli, Dori, Nori, Ori, Bifur, Bofur, Bombur) i czarodzieja Gandalfa do okupowanej przez smoka Smauga Samotnej Góry w celu zabicia go i odzyskania dawnej siedziby krasnoludów. Bilbo Baggins w czasie swej podróży przeżywa wiele niebezpiecznych przygód. Zawsze jednak wychodzi z nich cało dzięki znalezionemu w jaskini Golluma magicznemu pierścieniowi, który czyni Bilba niewidzialnym.

Powieść uznawana jest za prolog Władcy Pierścieni.

Zarówno Hobbit, jak i Władca Pierścieni powstały pod wpływem staroangielskich legend, którymi zajmował się Tolkien. Powieść jest ceniona za dokładnie obmyślony przez autora świat hobbitów, elfów, krasnoludów i magicznych stworzeń.

W Polsce ukazały się trzy przekłady Hobbita (kolejność chronologiczna):

Marii Skibniewskiej, z wierszami w tłumaczeniu Włodzimierza Lewika (1960)

Pauliny Braiter, zatytułowany Hobbit, czyli tam i z powrotem (1997)

Andrzeja Polkowskiego (2002).